کاسنی یک گل آبی ارغوانی زیبا است که در مناطق مختلف ایران، مثل آذربایجان و مناطق کوهستانی خراسان فراوان یافت ‌می‌شود. طبع عرق کاسنی سرد است و مصرف آن برای مقابله اثر گرمی‌جات و معتدل کردن طبع شما بسیار موثر خواهد بود. در گذشته از عرق کاسنی به عنوان شستشو دهنده کبد و پالاینده خون استفاده می‌کردند. امروزه با پیشرفت علم و تجربیات متعدد طب سنتی، خواص بیشتری از این عرق گیاهی مفید کشف شده که در ادامه به توضیح بیشتر آن‌ها می‌پردازیم.

۱. تقویت‌کننده کبد

وظیفه سم‌زدایی در بدن ما، بر عهده کبد است. عرق کاسنی به نوسازی سلول‌های کبد کمک کرده و با خنثی کردن رادیکال‌های آزاد مضر، خون را تصفیه می‌کند. این عرق گیاهی پرخاصیت، با کمک به خروج سموم از طریق ادرار، مشکلاتی مثل التهاب بدن، تب‌های صفراوی، یرقان و زردی ناشی از گرمی را برطرف می‌کند.

طبق مطالعات انجام شده، کاسنی قدرت حفاظتی بالایی در برابر سموم کبدی دارد. این موضوع از طریق ماده‌ای به نام تتراکلروکربن ثابت شده است. همچنین تحقیقات دیگری نشان می‌دهند که مصرف عصاره کاسنی از طریق کاهش آنزیم‌های آلانین آمینوترانسفراز (ALT) و آسپارتات آمینوترانسفراز (AST) که به‌عنوان شاخص‌های مهم خونی برای بررسی سلامت کبد به شمار می‌روند، نقش مهمی در سلامت کبد دارد. عرق کاسنی به ویژه به بهبود کبد چرب غیرالکلی کمک می‌کند.

یکی از بیماری‌های کبدی، کلستاز انسدادی است که باعث بالا رفتن غلظت مواد اکسیدانی و التهابی کبد می‌شود. عصاره کاسنی می‌تواند سطح عوامل التهابی را کاهش دهد و به عنوان یک آنتی اکسیدان، از کبد در برابر آسیب‌ها حفاظت کند.

۲. کنترل قند خون در افراد مبتلا به دیابت

گیاهی کاسنی، به ویژه ریشه گیاه کاسنی، حاوی ماده‌ای به نام اینولین است. اینولین با تحریک تولید هورمون‌های کنترل کننده قند خون (به صورت غیر مستقیم) نظیر انسولین، نقش مهمی در پیش‌گیری و کنترل دیابت ایفا می‌کند. همچنین تانن‌های موجود در این گیاه باعث مهار فعالیت چربی سازی در سلول‌های چربی می‌شوند. طبق دیگر تحقیقات، مصرف عصاره گیاه کاسنی با برداشت زیادتر گلوکز از خون، باعث کنترل قند خون می‌شود.

۳. محافظت از قلب و پیشگیری از بیماری‌های قلبی عروقی

مطالعات انجام شده بر روی موش‌ها نشان می‌دهند مصرف ۵۰۰ میلی گرم از گیاه کاسنی به مدت ۳۰ روز سبب محافظت از قلب در برابر آسیب‌های اکسیداتیو می‌شود. همچنین عصاره گیاه کاسنی با کاهش میزان کسترول خون، نقش بسیار مهمی در پیشگیری از بیماری‌های قلبی عروقی دارد.

۴. خاصیت آنتی اکسیدانی قوی

همانطور که اشاره شد، از مهم‌ترین فواید عرق کاسنی و عصاره این گیاه، خاصیت آنتی اکسیدانی آن است. به‌ نظر می‌رسد این اثر به دلیل حضور ترکیبات پلی فنلی متعدد در این گیاه باشد.

۵. کمک به کاهش چربی خون

عناصر موجود در گیاه کاسنی، مثل ماده‌ای به نام اینولین با کاهش سنتز اسیدهای چرب، باعث کاهش سطح‌تری گلسیرید سرمی می‌شوند. همچنین مطالعات نشان می‌دهند که با مصرف کاسنی می‌توان به طور معناداری شاهد کاهش سطح LDL (کلسترول بد) بود.

۶. خاصیت ضد آلرژیک

کاسنی با مهار فعالیت عواملی که مسئول بروز حساسیت‌های زودرس هستند (نظیر ماست سل‌ها)، از بروز چنین حساسیت‌هایی جلوگیری می‌کند.

۷. محافظت از پانکراس

مطالعات نشان می‌دهند عصاره گیاه کاسنی از بروز علائم التهاب حاد پانکراس جلوگیری می‌کند.

۸. حفاظت از نورون‌ها و سیستم عصبی بدن

این گیاه به دلیل داشتن خاصیت آنتی اکسیدانی، از ایجاد آسیب به وسیله رادیکال‌های آزاد اکسیژن بر روی نورون‌ها پیشگیری می‌کند.

۹. ارتقا سیستم ایمنی بدن و خاصیت ضدمیکروبی کاسنی

گیاه کاسنی از طریق افزایش فعالیت بیفیدوباکترها نقش مهمی در ارتقا ایمنی بدن دارد.

10.تنظیم میزان کلسیم بدن

عصاره گیاه کاسنی از طریق افزایش جذب کلسیم می‌تواند بر سطح کلسیم بدن مؤثر باشد.

۱۱. اثرات کنترل کننده بعضی سرطان‌ها

مطالعات حیوانی انجام شده نشان می‌دهد عصاره گیاه کاسنی در دوزهای بالا با جلوگیری از رشد سلول‌های سرطانی (بویژه در سرطان کولون) می‌تواند بعضی اثرات سرطان را کنترل کند.

۱۲. خواص ملینی گیاه کاسنی

گیاه کاسنی غنی از اینولین و فیبر می‌باشد و خواص ملینی نیز دارد.

۱۳. خواص ادرارآوری کاسنی

مصرف عصاره گیاه کاسنی به ویژه قسمت ریشه آن، باعث افزایش فیلتراسیون گلومرولی یعنی افزایش فعالیت کلیوی و در نهایت اثر ادرارآوری می‌شود. مطالعات نشان می‌دهند مسئول بروز این پدیده، ماده‌ای به نام اینولین است. اینولین یک پلی‌فروکتان است که اثرات متعددی نظیر تحریک سیستم ایمنی، کاهش تعداد میکروارگانیسم‌های بیماری‌زا از دستگاه گوارش، کاهش خطر پوکی استخوان از طریق افزایش جذب املاح به ویژه کلسیم، کاهش خطر آترواسکلروز از طریق کم نمودن سنتزتری گلیسریدها و اسیدهای چرب در کبد و تعدیل سطح هورمونی انسولین و کلوکاگون دارد.

۱۴. خاصیت ضد التهابی کاسنی

کاسنی می‌تواند با مهار عوامل پیش التهابی در بدن (مانند پروستاگلاندین E2 و COX2) اثر بسیار مهمی روی بهبود التهاب‌ها در بدن داشته باشد.

۱۵. کمک به درمان جوش‌های ناشی از گرمی‌جات

یکی از اصلی‌ترین تبعات مصرف گرمی‌جات جوش زدن پوست، به خصوص پوست صورت است. عرق کاسنی با طبع سرد خود، به خوبی با اثر مواد گرم مقابله کرده و با معتدل کردن طبع شما، جوش‌های ناشی از خوردن گرمی‌جات را درمان می‌کند. به همین دلیل است که پزشکان طب سنتی، مصرف عرق کاسنی اصل را به عنوان یکی از بهترین راه‌های درمان جوش تجویز می‌کنند.

۱۶. خواص ضد میکروبی گیاه کاسنی

در سال‌های اخیر آثار ضد میکروبی عصاره گیاه کاسنی بر روی سویه‌های میکروبی بسیاری به اثبات رسیده است.

۱۷. فواید عرق کاسنی برای پوست

در ابتدای مقاله، خواص سرشار عرق کاسنی برای کبد را توضیح دادیم. بهتر است بدانید که تقویت کبد، منجر به روشن تر شدن رنگ پوست و کم شدن بیماری‌های مزمن پوستی، مثل اگزما می‌شود.

۱۸. عرق کاسنی و تنظیم هورمون‌های بدن

اثر فوق العاده عرق کاسنی روی کبد، به تنظیم هورمون‌های بدن نیز کمک می‌کند؛ زیرا وظیفه اصلی تنظیم هورمون‌های بدن نیز برعهده کبد است. شواهدی از تاثیر عرق کاسنی روی افزایش قدرت باروری نطفه و تنظیم و تقسیم کروموزوم‌های نر و ماده نیز وجود دارد که مرتبط با ثاثیر این عرق گیاهی روی تنظیم هورمون‌هاست.

موارد منع مصرف و عوارض جانبی

در صورتی که عرق کاسنی بیش از حد مصرف شود، ممکن است مشکلاتی ایجاد ‌کند که عبارتند از:

-خطر سقط جنین برای زنان باردار
-زایمان زودرس
-درد و ترش شدن معده
-مشکلاتی همچون تخریب شبکیه چشم
-افت فشار خون
-افزایش ترشحات صفرا